Ιχνηλασία

«Με το γουρούνι σίγουρος να είσαι δεν μπορείς, σαράντα σύνορα αλλάζει σε μια νύχτα…» Μια κουβέντα που δεν θα ξεχάσω ποτέ, ειπωμένη δίπλα σε μια παλιά σιδερένια στρόγγυλη ξυλόσομπα σε ένα βουνό εκεί ψηλά στην Μακεδονία μια Παρασκευή βράδυ, πριν πολλά χρόνια. Παιδί κτηνοτρόφων ήξερα ότι «σαράντα σύνορα αλλάζει ο Λύκος σε ένα βράδυ για να πάει να κόψει» και μου έκαμε εντύπωση μεγάλη. Να ακόμη ένα ζώο που περπατά πολύ!

Η Φωνή του γέρο-κυνηγού συνέχισε, «μόνο γερό κόψιμο, γύρω στον τόπο που τα νογάς,  με προσοχή μπορεί να σε σιγουρέψει λίγο, λίγο όμως λέμε , γιατί άγριο πράμα είναι μερικές φορές πετάει και φεύγει!». Κάθε φορά στο βουνό όταν ψάχνω για ίχνη μόνος ή με τον σκύλο η φωνή αντηχεί στο μυαλό μου φέρνοντας στα ρουθούνια μου την μυρουδιά του καπνού της σόμπας που μπουμπούνιζε να διώξει τον χειμώνα που λυσσομανούσε έξω, μαζί με την μυρουδιά των κάστανων που σιγόψηνε πάνω της…

Ιχνηλασία… Το σκυλί είναι το παν και το τίποτα μαζί. Ναι, γιατί αν το βάλεις το Σάββατο  σε ντορό που βρήκες φρέσκο μπορεί να καταλήξεις από τα Χάσια στα Αντιχάσια να ψάχνεις τον σκύλο τελικά και να χαίρεσαι που τον βρήκες την Δευτέρα το μεσημέρι. Εκεί δείχνει την σημασία της η ιχνηλασία. Δηλαδή το να διασφαλίσεις την ύπαρξη του θηράματος σε απόσταση που επιτρέπει την διοργάνωση της παγάνας. Σε διαφορετική περίπτωση απλά πας την βόλτα στο βουνό και αφού γεύεσαι την ομορφιά της μάνας Φύσης με την παρέα σου τότε γυρίζεις στο σπίτι σου να δεις Αγριογούρουνο σε κανένα DVDστην τηλεόραση!

Θα μου πεις έτσι κάνεις και οικονομία στα φυσέκια, αλλά σκέψου πόσα ξόδεψες να πάς στο βουνό μόνο για χόρτα… Πιο φτηνά στον μπακάλη, αν δεν είσαι ερωτευμένος με το βουνό τόσο ώστε να σε αποζημιώνει μόνο η επαφή μαζί του!

Επειδή όμως είμαστε ερωτευμένοι με το βουνό και την Φύση ως κυνηγοί αυτό δεν σημαίνει πως τα σκυλιά μας χαίρονται να κυνηγάνε χωρίς να «δαγκώσουν» Κάπρο στο τέλος! Οπότε μόνο και μόνο για αυτό πρέπει να έχουμε την κάρπωση αν όχι για την κυνηγετική μας περηφάνια τότε για τα σκυλιά μας που τόσο κουράζονται.

Εδώ ξεκινάει η πραγματική επιστήμη. Το να βρεις ίχνη και κατόπιν το να διακρίνεις την παλαιότητα και να διασφαλίσεις την κατεύθυνση και ει δυνατόν το γατάκι.

Τα αγριογούρουνα είναι ζώα βαριά και μπορεί να περπατούν χάρη στα μαλακά πέλματα αθόρυβα εντελώς, αν το θέλουν, μα αφήνουν «ντορό». Ο οποίος όμως είναι τόσο έντονος σε μαλακά εδάφη που μπορεί να μείνει για μέρες. Ένα το κρατούμενο.

Το άλλο χαρακτηριστικό του είναι το ότι έχει την συνήθεια να σκάβει για να βρίσκει τους αγαπημένους του βολβούς, που ειρήσθω εν παρόδω μιας και τους δοκίμασα από απορία στην αρχή και θρεπτικοί είναι και εύγευστοι. Για να τους βρει όμως κάνει τα πάνω κάτω είτε στο κλειστό είτε στα ξέφωτα και στα λιβάδια. Δύο τα κρατούμενα.

Ο ντορός πρώτα, ανάλογα με το έδαφος διαφέρει, αλλιώς είναι στο χορτάρι το βρεγμένο αλλιώς στο στεγνό. Αλλιώς είναι στο χώμα το καλοκαίρι στεγνός και αλλιώς στην λάσπη. Άλλο στον ανήφορο, άλλο στον κατήφορο. Κοινός παρονομαστής η μορφολογία των νυχιών και κυρίως τα παράνυχα. Υπάρχουν χιλιάδες κυνηγοί κυρίως άλλων θηραμάτων που σε μια ανηφόρα μπέρδεψαν τον ντορό από τα λιγοστά πρόβατα κάποιου φτωχού κτηνοτρόφου με κοπάδι Αγριόχοιρων και πολλοί έμπειροι σχετικά κυνηγοί που ενώ είδαν το μεγάλο των ονείρων τους  κοπάδι αγριόχοιρων σε ανήφορο να λένε «αποκλείεται πρόβατα θα ΄ναι» αδυνατώντας να πιστέψουν στην τύχη τους και αυτό μέχρι να δουν κάπου ένα παράνυχο να αποτυπώνει την αλήθεια και την λαμπρή κυνηγετικά συνέχεια της εξόρμησης.

Το «κόψιμο» γίνεται σε μέρη που είναι κοντά στα κλειστά αλλά παρέχουν την δυνατότητα εξαγωγής συμπερασμάτων ξεκάθαρων. Δρόμοι δασικοί μονοπάτια ζώων και περάσματα που υποχρεωτικά ακολουθούν τα «άγρια και τα ήμερα του Βουνού και του Λόγγου» είναι τα σημεία που πρέπει να δίνεται προσοχή. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν καθορίζουν τον τρόπο του ψαξίματος. Εάν για παράδειγμα έβρεχε όλη νύχτα το πράγμα είναι εύκολο, «σου βγάζει τα μάτια ο ντορός…» έλεγε ο μπάρμπα -Κώστας ο γεροκυνηγός! Αν όμως έβρεχε απόγευμα και έκοψε αποβραδίς ή νωρίς πριν την αυγή τότε το πράγμα περιπλέκεται. Η ερώτηση «πότε σταμάτησε να βρέχει» είναι κρίσιμη.

Εδώ όμως ξεχωρίζει ο έμπειρος ιχνηλάτης από τον ευκαιριακό. Όταν έχεις σκυλί, δεν το συζητάμε, το βάζεις και μυρίζει και τότε ο μικρός μας σύντροφος με την γλώσσα του σώματος ή με τον τρόπο που αλυχτά, μας δίνει να καταλάβουμε εάν είναι φρέσκο ή παλιότερο. Όμως επειδή τα σκυλιά μπορεί να είναι άλλου, χιλιόμετρα μακριά, και οι παρέα «κόβει» ένα βουνό ολόκληρο, έρχεται η εμπειρία να πει εάν πρέπει να τους μαζέψουμε όλους εδώ ή κάποιος άλλος έχει καλύτερα «ντοκουμέντα».

Παρατηρούμε προσεκτικά τον ντορό, και βλέπουμε τον τρόπο που σχηματίζεται και εάν το χώμα στις άκρες του περιγράμματος είναι πεσμένες ή όχι. Παρατηρούμε τα χορτάρια, την χλόη, που πάτησε το Άγριο και είναι σπασμένα εάν έχουν μαυρίσει οι χυμοί. Ξέρω συντρόφους από την παρέα μου άλλα και άλλους αρκετούς που με μια ματιά θα πούνε σίγουρα εάν το ίχνος είναι αξιολογήσιμο και με απόκλιση μισής μιας ώρας πότε πέρασε. Επίσης αν τα ίχνη είναι πιο πολλά και πιο εμφανή, από ένα τυχαίο που κάπου φαίνεται κάπου χάνεται, μπορούν να σου πουν εάν είναι Σκρόφα ή Κάπρος ανάλογα με το σχήμα των νυχιών και κυρίως από τον τρόπο που περπατά. Αν τα ίχνη των πίσω ποδιών είναι έξω από τα μπροστινά μιλάμε για θηλυκό, εάν είναι μέσα μιλάμε για αρσενικό. Το μέγεθος της οπλής καθαρίζει και το μέγεθος του θηράματος.

Ίχνη που έχουν μέσα τους ανέπαφα κλαδάκια και φύλλα κρίνονται ως παλιά κυρίως όταν δεν φυσά. Όταν ο αέρας σηκώνεται κάποια ώρα τα βράδυ σίγουρα είναι πριν από την ώρα εκείνη. Για τα την ιχνηλασία στο ελαφρό στρώμα χιονιού είναι κάτι που είναι το ξεκίνημα του ιχνηλάτη και δεν θα πούμε πολλά γιατί τα πράγματα είναι πιο απλά. Στο βαθύ χιόνι αυτό που προσέχουμε είναι ο τρόπος με τον οποίο είναι παγωμένο το χιόνι γύρω από το ίχνος και πόσο καθαρό και αφράτο είναι Εδώ φυσικά το πόσο φρέσκο είναι ακόμη και ο  συνάδελφος  κατρεριτζής της τσίχλας εύκολα μπορεί να πει εάν είναι φρέσκο ή όχι.

Η ιχνηλασία όμως που απαιτεί πραγματικά γνώση και εμπειρία, είναι όταν πάμε στο δεύτερο από τα κρατούμενα, στα σκαψίματα στο κλειστό η σε λιβάδια με στεγνό καιρό όπου τα ίχνη είναι μπλεγμένα από την βοσκή και ακόμη και καλά σκυλιά μπορεί να μπερδεύονται αν είναι κοπάδι μέχρι να βρουν που κατευθύνθηκε. Εκεί πρέπει και τα σκαψίματα να αξιολογηθούν και την κατεύθυνση αλλά και τον αριθμό των θηραμάτων πρέπει να προσδιορίσει ο έμπειρος κυνηγός Αγριόχοιρου. Από αυτό θα κριθεί ενδεχομένως όλη η παγάνα και η εξέλιξη της. Φυσικά το πιο δύσκολο είναι όταν χωρίς σκαψίματα με τον καιρό ζεστό να βρεθεί ένα ίχνος σε ένα μονοπάτι στο πουθενά. Εκεί σηκώνει σκέψη και όλη η εμπειρία μιας ζωής συγκεντρώνεται μαζί με τον καπνό του τσιγάρου και η βιασύνη δίνει τόπο στην σύνεση. Μια λάθος εκτίμηση μπορεί να χαλάσει μια εξόρμηση δέκα φίλων.

Το κυριότερο όμως στην ιχνηλασία είναι το «κλείσιμο» της περιοχής. Δηλαδή να σιγουρευτούμε ότι στο σημείο που υποπτευόμαστε ότι μάλλον «γιατάκιασαν» τα αγριογούρουνα είναι σίγουρο και δεν θα βρούμε μόνο τα γιατάκια τους. Αυτό γίνεται αφού προσεκτικά σιωπηλά και με τα πόδια πάντα, όσο κόπο και να απαιτεί, γιατί μπορεί διαφορετικά με φασαρία και αυτοκίνητα το κοπάδι να φύγει κρυφά, φέρουμε γύρω την περιοχή εξετάζοντας για ντορούς εξόδου. Είναι ίσως το πιο σημαντικό από όλη την διαδικασία και χαρακτηρίζει τον κορυφαίο Ιχνηλάτη.

 Πλέον σίγουροι ότι μάλλον έχουμε «κλείσει» τα θηράματα σε σημείο που κατά προσέγγιση γνωρίζουμε, μπορούμε να στήσουμε την παγάνα. Μάλλον, λέμε πάντοτε,  γιατί όπως είπε και ο κυνηγός στην αρχή της ιστορίας μας «το γουρούνι πολλές φορές έχει φτερά και πετάει και αλλάζει σαράντα σύνορα σε μια βραδιά!»